Bijelo Polje - Crna Gora

Updated: 2021-05-21 08:36:51

 

Bijelo Polje nalazi se u sjeveroistočnom dijelu Crne Gore, nadomak granice sa Srbijom. Nemoguće ga je mimoići, putuje li se magistralom od Podgorice prema Beogradu (ili suprotno, ka moru). Slikovita dolina pored rijeke Lim dobila je ime po poljima rascvjetalih bijelih rada! Čuvena ovdašnja mineralna voda „Rada“, ime takođe duguje istom motivu.

Oblast oko Bijelog Polja naseljena je već u kameno i bronzano doba, posebno tokom srednjeg vijeka. Razvija se kao lokalni trgovački centar oko Nikoljca, važnog kulturnog i religijskoj središta, iako se varoš prvi put pominje kao Nikoljpazar 1497.

Photo 0 Bijelo Polje - Crna Gor


Ipak, mnogo ranije (1195-1199), ovdje crkvu Sv. Petra i Pavla gradi knez Miroslav, rođeni brat Stefana Nemanje, rodonačelnika vladarske dinastije Nemanjić. Knez Miroslav bio je vladar Huma (danas: Hercegovina), čija je teritorija dosezala čak do Dubrovnika. Crkveno sjedište premiješta se u 13. vijeku iz Huma upravo u crkvu Sv. Petra i Pavla. Ona je do tada mala, skromna, pravoslavna crkva u pred-romaničkom stilu, neobičnog izgleda – podignuta rukama primorskih majstora. Potom dobija dva zvonika, visoka po 25 m. (Po dolasku Turaka, jedan će zvonik biti srušen, a drugi preoblikovan u minaret. Džamija postoji do 1922, kada je crkva vraćena Srpskoj pravoslavnoj zajednici.) Kako bilo, na crkvenom portalu još uvijek postoji ćirilični natpis s posvetom kneza Miroslava. Unutar hrama, mimo fragmenata ostalih fresaka, očuvana je freska kneza Miroslava u manirskom položaju zadužbinara: sa smanjenom, slikanom zadužbinom u ruci. Freske su ikonopisali vrsni zografi (freskopisci) početkom 14. v.

Photo 1 Bijelo Polje - Crna Gor


Po kulturnu baštinu Bijelog Polja, i ne samo ovog grada, od izuzetne je važnosti da se u crkvi Sv. Petra i Pavla u 12. v, po nalogu kneza Miroslava, rukom piše čuveno Miroslavljevo jevanđelje. Riječ je o potpuno sačuvanoj rukopisnoj knjizi srpske redakcije staroslovenskog jezika (knjizi nedostaje samo jedan list, danas u Rusiji), s oko 300 umjetničkih inicijalnih minijatura, precizno ukrašenih bojama. Do te je mjere Miroslavljevo jevanđelje važno da ga prilikom rijetkih izložbi nadgleda profesionalna straža. Vjekovima se čuvao u jedinom srpskom manastiru na Atosu (Sveta Gora, Grčka). Danas se kao nacionalno blago čuva u Narodnom muzeju u Beogradu. Vremenom su načinjene skupocjene, potpuno identične (!) kopije, od kojih jednu posjeduje riznica hercegnovskog manastira Savina... Da nije bilo skromnog potpisa, kojim prepisivač, grešni Grigorije Dijak, moli da bude pomenut pred Bogom, ne bismo ni znali ime autora ove izuzetne umjetnine.

Photo 2 Bijelo Polje - Crna Gor


Crkva Sv. Petra i Pavla nalazi se tik uz magistralni put koji mnoge domaće turiste od Beograda preko Podgorice vodi do mora.
Crkva Sv. Nikole, u sklopu bjelopoljskog kompleksa manastira Nikoljac, završena je 1560. g. Najveća je to pravoslavna crkva sagrađena za vreme turske vlasti. Ima formu bazilike s tri posebna dijela i s osmougaonom kupolom. Unutrašnjost crkve oslikana je freskama u 16. v. Prikazane su scene iz života Sv. Jovana Krstitelja, Hrista Spasa i Sv. Nikole. Najupečatljivije su u očima savremenog posmatrača one freske desno od ulaza, sa scenama patnje u paklu. Duborezni ikonostas zografa Radula, veličanstveni je umjetnički rad, s ikonama iz života sv. Nikole.


Do oslobođenja od Turaka (1912), Bijelo Polje je imalo varoš izrađenu u orijentalnom stilu, s kaldrmom i hanovima – karavanskim trgovačkim odmorištima.
Slika nekadašnjeg turskog provincijskog gradića drastično se mijenja nakon Drugog svjetskog rata. Konstituisanjem Socijalističke Jugoslavije, i dolaskom industrije u ovaj kraj, prvenstveno mašinsko-šumarske i vunarske, rodila se nada u bolju budućnost. Pedesetak godina potom, Bijelo Polje se i dalje upinje da akcentom na industiju, turizam i poljoprivredu ishrani svoje žitelje. Odnedavno, grad ima fakultet, što i dolikuje centru Donjeg Polimlja. Od brojnih kulturnih manifestacija valja pomenuti najpoznatije: Ratkovićeve večeri poezije i Festival dramskih amatera Crne Gore. U Bijelom Polju nalazi se Kuća Rista Ratkovića, pjesnika, i Zavičajni muzej s postavkom u staroj zgradi Gimnazije (iz  1905).


Hotels