Tivat - Crna Gora

Updated: 2021-07-01 11:15:22



Tivat je najmlađi grad Boke Kotorske (Crna Gora), smješten u centalnom dijelu Zaliva, u podnožju ekološke oaze brda Vrmac (768 m), zapravo poluostrva koje Tivat i Tivatski zaliv razdvaja od Kotora i Kotorskog zaliva.

 



Prema jednoj teoriji, ime grada izvedeno je od imena ilirske kraljice Teute koja je stolovala u Risnu (v. to) a ovdje imala ljetnikovac. Po drugoj, naziv Tivat potiče od Theudo, što može biti skraćeno ime nekog hrišćanskog sveca ili kraći oblik od Theos doros – Božiji dar! Tivat je neosporno do te mjere lijep, geografski idealno poziciniran, da ni Teuta ni mnogi srednjovjekovni kotorski plemići nisu ovdje uzalud imali svoje ljetnjikovce. Svakako najpoznatiji je ljetnjikovac porodice Buća (1548), u okviru kog kompleksa se danas odvija manifestacija Tivatsko kulturno ljeto, posebno poznata po kvalitetnoj pozorišnoj produkciji.

Photo 0 Tivat - Crna Gora





Tivatski zaliv najveći je od svih unutrašnjih bokokotorskih zaliva, i ne samo po tome poseban. Iz Tivta puca pogled na Krtoljski iliti svešteni arhipelag, s čak tri ostrva (Miholjka prevlaka ili Ostrvo cvijeća, Sveti Marko i Gospa od milosti), čime se ostali gradovi ne mogu podičiti. Ovi su ostrvski mediteranski medaljoni puni priče i istorije (v. Krtoli), posebno Miholjska prevlaka, središte prve zetske episkopije (osnovao je 1219. Sveti Sava). Morska voda ovog zaliva uvijek je toplija u odnosu na druga kupališta jer je dubina neznatna, posebno prema Solilima. Područje Soliotskog polja bilo je tokom istorije poprište mnogih sukoba, jer su se o vitalnu morsku so, kad i oko polja gdje se so ubirala ljeti, tokom srednjeg vijeka otimali nasljednici države Nemanjića – Balšići, Lazarevići, Crnojevići, potom Kotor, Dubrovnik, Venecija i Turci naposlijetku.

Photo 1 Tivat - Crna Gora





Veliko poluostrvo Luštica onemogućava da se iz Tivta vidi otvoreno more. Do obala otvorenog mora dolazi se ipak brzo i lako, preko nedalekih Radovica (v. to), u podnožju kojih se nalaze rajske pjeskovite plaže sa sićušnim pijeskom. Ipak, do plaže sa sićušnim pijeskom ne mora se ići daleko: obližnja uvala Kalardovo u tom je smislu zalivski kuriozitet. Nalazi se svega kilometar od Aerodroma.

Photo 2 Tivat - Crna Gora

 



Iako avioni prilikom sletanja i uzlijetanja stvaraju izvijesnu buku, nema onog gosta koji ne bi uživao u posmatranju ove vrste, slikovito kaže li se, vazdušnog uplovljavanja ili isplovljavanja iz Tivta. Avioni različito obojanih repova svakodnevna su tivatska slika. Na putu za plažu Kalardovo, ili sa pozicije idilične Župe, moguće je biti udaljen od aviona koji slijeću ili uzleću – na svega nekoliko stotina metara. A to je, zanemarimo li brujanje motora, jedinstven ugođaj!

Photo 3 Tivat - Crna Gora



Područje Tivta bilo je naseljeno već u bronzano i antičko doba. Na prevlaci sv. Arhanđela Mihaila otkriveni su mozaici iz antičkog perioda. Istorija ovog grada umnogome prati istoriju Kotora (v. to, Crna Gora).

Sve do osnivanja vojno-pomorskog Arsenala u doba Austrije (19. v), Tivat je vjekovima bio poljoprivredno naselje. Potom će postati značajan i po pobuni Bokeljskih mornara (1918), prvog ustanka slične vrste u Evropi, i po herojskom činu mornaričkih oficira Milana Spasića i Sergeja Mašere, koji aprila 1941. dižu u vazduh tada najmoderniji ratni razarač „Zagreb“ i gube život, samo da razarač ne bi pao u ruke fašista. Najljepši gradski Park, na nekoliko minuta hoda od rive, nosi njihova imena.

Photo 4 Tivat - Crna Gora

 

Na mjestu Arsenala nalazilo se tokom više decenija vojno brodogradilište. Na istoj lokaciji sada se gradi marina – Porto Montenegro, najluksuznije pristanište za mega-jahte na Južnom Jadranu. U neposrednoj blizini aerodroma podižu se golf-tereni, a veliko ostrvo Sveti Marko sve se češće pominje u kontekstu najluksuznijeg ljetovališta.

Photo 5 Tivat - Crna Gora





Iz Tivta se do Kotora stiže brzo, za 10-ak minuta, kroz moderan tunel „Vrmac“. Do idilične obližnje staromediteranske ambijentalne cjeline Gornja Lastva takođe se stiže lako. Herceg Novi udaljen je (via trajekt) 19 km, a Budva, prema jugu, 24 km. Svakako valja posjetiti manastirski kompleks na Miholjskoj prevlaci i ostrvsku crkvu Sv. Trojice, zadužbinu grofice Katerine Vlastelinović. Poluostrvo Lušticu (v. to) uputno je obići, kad i izletište Žanjic.

Photo 6 Tivat - Crna Gora

  

U selu Gošići, nalazi se crkva Sv. Luke, sagrađena 1776, na temeljima starije, iz 15. v. Crkva Sv. Petra u obližnjim Bogdašićima podignuta je u 13. v.  Crkve Sv. Srđa, Nikole i Dimitrija, potiču iz 19. v. Palata Verona-Bizanti, na lokalitetu Račica, nastala je u 18. v.

Photo 7 Tivat - Crna Gora



Posljednjih godina, Tivat je poznat i po jednoj kuriozitetnoj ex-YU manifestaciji. Ovdje se naime nalazi jedini Generalni konzulat bivše države SFRJ, u čijoj organizaciji se svakog 25. maja, na Dan mladosti (na rođendan nekadašnjeg suverena Josipa Broza Tita), nastavlja da njeguje tradicija svega onoga što je obilježavalo dane mira u bivšoj državi socijalističkog tipa. Toga se dana na gradskoj Rivi dočekuje Štafeta mladosti, održavaju se koncerti, i u karnevalskoj se atmosferi sa ex-YU predznakom evociraju uspomene na vrijeme kada se u širem okruženju živjelo u apsolutnom miru.